Skaleczenie podczas krojenia chleba, reakcja alergiczna na brzozę czy zarażenie się wirusem grypy w tramwaju – wszystkie te niekorzystne dla organizmu sytuacje wywołują podobną reakcję odpornościową – tzw. odpowiedź nieswoistą, czyli wrodzoną i niespecyficzną. Dzięki niej powstaje zapalenie, które można rozpoznać po czterech charakterystycznych objawach, mianowicie: bólu, zaczerwienieniu, obrzmieniu oraz podwyższonej temperaturze. Taka reakcja obronna organizmu pozwala na „poinformowanie” komórek o zaistniałej sytuacji i rozpoczęcie walki z patogenami lub gojenia rany. Do krwi zostają uwolnione odpowiednie związki, m.in. histamina, mająca na celu rozszerzenie i zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych (co powoduje zaczerwienienie) czy prostaglandyny PGI2 i PGE2, które łącząc się z receptorami neuronów w mózgu, wywołują poczucie bólu.
Reakcja zapalna rozwija się szybko i ma charakter alarmowy. Powstaje głównie w tkance łącznej (krew, układ limfatyczny). Czołową rolę w pierwotnym stadium zapalenia grają tzw. komórki tuczne, które posiadają odpowiednie receptory łączące się z białkami bakterii, dzięki czemu organizm jest w stanie wykryć zakażenie. Pod wpływem połączenia receptora z białkiem komórki tuczne wydzielają histaminę, heparynę oraz prostaglandyny. Innymi komórkami tkanki łącznej, które biorą udział w reakcjach zapalnych są makrofagi oraz neutrofile, posiadające zdolność do fagocytozy, czyli „pożerania” patogenów.
Analizując cztery klasyczne symptomy zapalenia, można dojść do wniosku, że to, co w życiu codziennym nazywane jest gorączką, w rzeczywistości jest podwyższeniem temperatury ciała w wyniku poszerzeniu naczyń krwionośnych. Wynika z tego, że wysoka temperatura nie jest powodowana bezpośrednio przez drobnoustroje chorobotwórcze czy urazy mechaniczne, ale przez walczące komórki odpornościowe. Niemniej jednak nie można lekceważyć podwyższonej temperatury ciała. W celu jej kontroli korzysta się z termometrów medycznych. Na rynku dostępne są różne rodzaje termometrów – cieczowe (do których należą rtęciowe, wycofane w 2009 roku), ciekłokrystaliczne, elektroniczne i spopularyzowane podczas pandemii – bezdotykowe na podczerwień. Typy termometrów różnią się zakresem temperatur oraz dokładnością. W domowym zaciszu warto korzystać z dotykowych termometrów elektronicznych, natomiast w miejscach publicznych (np. placówki medyczne) – z bezdotykowych na podczerwień.