Nasłonecznienie w Polsce zmienia się w ciągu roku w sposób istotny, co wynika przede wszystkim z położenia geograficznego kraju oraz nachylenia osi Ziemi względem Słońca. Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego, co oznacza wyraźne różnice w długości dnia i ilości docierającego promieniowania słonecznego między poszczególnymi porami roku. Latem dni są długie, a kąt padania promieni słonecznych jest większy, dzięki czemu nasłonecznienie osiąga wysokie wartości, sprzyjając wysokim temperaturom i intensywnej wegetacji roślin. W najdłuższych dniach czerwca i lipca Słońce znajduje się wysoko na niebie przez większość dnia, co sprawia, że powierzchnia Ziemi otrzymuje maksymalną dawkę energii słonecznej. To właśnie w tym okresie mamy najcieplejsze dni w roku, co sprzyja nie tylko rozwojowi roślinności, ale także aktywności człowieka, rekreacji na świeżym powietrzu i turystyce. Z kolei zimą kąt padania promieni słonecznych jest niski, a dni krótkie, co prowadzi do ograniczenia ilości docierającego światła i energii, wpływając na niższe temperatury oraz spowolnienie procesów biologicznych w przyrodzie. W grudniu i styczniu Słońce wznosi się nisko nad horyzontem, a promienie muszą pokonywać dłuższą drogę przez atmosferę, co sprawia, że więcej energii ulega rozproszeniu, a mniej dociera do powierzchni Ziemi. W efekcie dni są chłodne, często pochmurne, a roślinność pozostaje w stanie spoczynku.
Wiosną i jesienią obserwuje się stopniowe zmiany w nasłonecznieniu, które mają bezpośredni wpływ na przyrodę oraz funkcjonowanie człowieka. Wiosną dzień wydłuża się, a ilość promieniowania słonecznego stopniowo rośnie, co prowadzi do wzrostu temperatur i budzenia się roślin do życia. W marcu i kwietniu nasłonecznienie jest już zauważalnie większe niż zimą, a różnice między dniem a nocą stają się coraz bardziej wyraźne. Wzrastająca ilość światła stymuluje rozwój roślin, powodując pojawianie się pierwszych liści i kwiatów. Jednocześnie wydłużający się dzień sprzyja większej aktywności zwierząt, w tym owadów zapylających, które zaczynają intensywnie poszukiwać pożywienia. Jesienią natomiast proces ten przebiega w odwrotnym kierunku – dni stają się coraz krótsze, a ilość światła maleje, co powoduje obniżenie temperatur, zamieranie roślinności i przygotowywanie się przyrody do zimowego spoczynku. Drzewa zaczynają zrzucać liście, co jest naturalnym mechanizmem ochrony przed mrozem i ograniczoną dostępnością wody w glebie. Równonoc wiosenna i jesienna wyznaczają momenty, w których długość dnia i nocy się wyrównuje, stanowiąc kluczowe punkty w rocznym cyklu nasłonecznienia. Wiosenna równonoc przypada około 20 marca, natomiast jesienna – około 23 września. To właśnie wtedy zaczynamy dostrzegać zauważalne zmiany w temperaturze i długości dnia, które wpływają na samopoczucie ludzi oraz rytm życia przyrody.
Zimą nasłonecznienie osiąga najniższe wartości, zwłaszcza w grudniu i styczniu, gdy dzień jest najkrótszy, a Słońce znajduje się nisko nad horyzontem. W grudniu, w najkrótszym dniu roku, który przypada na przesilenie zimowe, długość dnia w Polsce wynosi od około 7 godzin na południu kraju do zaledwie 6 godzin na północy. Jest to okres, w którym promieniowanie słoneczne dociera w najmniejszej ilości, co wiąże się z niskimi temperaturami i ograniczonym wzrostem roślin. W tych miesiącach częste zachmurzenie dodatkowo zmniejsza ilość światła docierającego do powierzchni Ziemi, co ma wpływ na warunki atmosferyczne i samopoczucie ludzi. Niedobór światła słonecznego może prowadzić do spadku nastroju, zmęczenia, a nawet sezonowych zaburzeń depresyjnych. Z kolei latem, w czerwcu podczas przesilenia letniego, dzień może trwać nawet do 17 godzin, co sprzyja intensywnemu nasłonecznieniu i wysokim temperaturom. Tak duże różnice w nasłonecznieniu mają wpływ nie tylko na klimat i temperaturę, ale także na rytm życia ludzi, ich samopoczucie oraz funkcjonowanie rolnictwa i ekosystemów. Dzięki temu cyklowi rocznemu Polska doświadcza wyraźnych pór roku, które kształtują zarówno krajobraz, jak i warunki życia mieszkańców. Wysokie nasłonecznienie w okresie letnim sprzyja dojrzewaniu owoców i warzyw, a także rozwojowi upraw rolniczych, co ma kluczowe znaczenie dla gospodarki. Jednocześnie długie, letnie dni pozwalają na zwiększoną aktywność społeczną, organizację licznych wydarzeń plenerowych oraz rozwój turystyki. Cykl zmian nasłonecznienia jest więc nie tylko zjawiskiem astronomicznym, ale również kluczowym elementem wpływającym na życie codzienne, ekologię i gospodarkę kraju. Pomiary natężenia światła słonecznego wykonuje się przy pomocy profesjonalnych pyranometrów, przykładowo LB-900.