Ekstremalne temperatury, zarówno wysokie, jak i niskie, stają się coraz bardziej powszechne w wyniku zmian klimatycznych i mają poważne konsekwencje nie tylko dla pojedynczych osób, ale dla społeczeństw, a nawet całych ekosystemów. Takie skrajne warunki mogą prowadzić do zagrożeń zdrowotnych, kryzysów ekonomicznych i ekologicznych, a także zakłócać równowagę biologiczną. Wzrost częstości występowania fal upałów oraz ekstremalnych mrozów jest sygnałem alarmowym dla całego świata, wymagającym podjęcia działań zarówno na poziomie indywidualnym, jak i globalnym.
Wzrost temperatur na niespotykaną dotąd skalę powoduje liczne problemy zdrowotne i środowiskowe. Przykładem są fale upałów, które w ostatnich latach dotknęły wiele regionów świata. Latem 2021 roku Kanada odnotowała rekordową temperaturę 49,6°C w miejscowości Lytton, co doprowadziło do setek zgonów spowodowanych udarami cieplnymi i odwodnieniem. Podobnie ekstremalne upały w Europie w 2023 roku przyczyniły się do kryzysów energetycznych, gdy zapotrzebowanie na klimatyzację przeciążyło systemy elektroenergetyczne.
Ekosystemy również cierpią w wyniku takich warunków. Susze, wynikające z upałów, niszczą rolnictwo, zmniejszając plony i powodując niedobory żywności. Ponadto wysoka temperatura oceanów, zaobserwowana na Karaibach, prowadzi do masowego wymierania raf koralowych, kluczowych dla bioróżnorodności morskiej.
Z drugiej strony ekstremalne mrozy mogą być równie niszczycielskie. W lutym 2021 roku w Teksasie zanotowano temperatury poniżej -20°C, co sparaliżowało infrastrukturę energetyczną i doprowadziło do awarii sieci dostarczających prąd dla milionów mieszkańców. W efekcie wiele osób zmarło z powodu hipotermii, a koszty odbudowy systemu były liczone w miliardach dolarów. W krajach takich jak Rosja czy Kanada, gdzie regularnie występują temperatury poniżej -40°C, ludzie i zwierzęta są narażeni na odmrożenia, problemy z oddychaniem oraz śmiertelne wychłodzenie organizmu.
Ekosystemy również ponoszą przykre skutki ekstremalnych mrozów. Przykładowo, wyjątkowo surowe zimy w regionach arktycznych prowadzą do śmierci wielu gatunków roślinożerców, takich jak renifery, które mają trudności z dostępem do pożywienia ukrytego pod grubą warstwą lodu. Wpływa to także na drapieżniki, takie jak wilki i niedźwiedzie polarne, które tracą swoje główne źródła pokarmu.
Monitorowanie średnich temperatur jest kluczowe dla przewidywania i ograniczania skutków ekstremalnych warunków pogodowych. Pozwala śledzić trendy klimatyczne, takie jak globalne ocieplenie, i planować działania adaptacyjne, np. w rolnictwie czy budownictwie. Dane te wspierają ostrzeganie przed falami upałów lub mrozów, chroniąc zdrowie ludzi i środowisko. To także podstawa do tworzenia skutecznych polityk klimatycznych, które pomagają ograniczać kryzysy związane z temperaturą.