
Zero Shadow Day to zjawisko astronomiczne, które od lat fascynuje mieszkańców strefy międzyzwrotnikowej. Występuje dwa razy w roku w każdym miejscu położonym między Zwrotnikiem Raka a Zwrotnikiem Koziorożca, czyli w pasie obejmującym m.in. Indie, Amerykę Środkową, północną Afrykę czy znaczną część Ameryki Południowej. Polega na tym, że w chwili górowania Słońca jego promienie padają dokładnie pionowo na powierzchnię Ziemi, a wszystkie obiekty ustawione prostopadle do niej nie rzucają wówczas cienia. W praktyce wygląda to tak, że w pewnym momencie dnia nawet wysokie słupy czy ludzie stojący na ulicy zdają się „pozbawieni” cienia. To efekt nachylenia osi Ziemi i ruchu naszej planety wokół Słońca – raz w roku Słońce znajduje się w zenicie nad danym miejscem, a kilka miesięcy później sytuacja powtarza się ponownie, gdy kąt padania promieni znów idealnie się wyrównuje.
Dokładna data Zero Shadow Day różni się w zależności od szerokości geograficznej i może przypadać w różnych miesiącach roku dla poszczególnych miejscowości. Przykładowo w indyjskim Bengaluru zjawisko obserwuje się w połowie kwietnia i ponownie na początku września, podczas gdy w miastach położonych bliżej równika momenty te następują nieco wcześniej lub później. Im dalej od równika, tym bliżej przesileń letniego i zimowego wypadają dni bezcienia. Każdego roku instytuty astronomiczne i lokalne obserwatoria publikują dokładne kalendarze z godzinami wystąpienia tego zjawiska dla konkretnych miast, a wielu mieszkańców chętnie bierze udział w obserwacjach, ustawiając pionowe patyki czy słupy i fotografując chwilę, gdy ich cień całkowicie znika.
Zero Shadow Day nie ma bezpośredniego wpływu na codzienne życie, ale pełni istotną rolę edukacyjną i popularyzatorską. To naturalne przypomnienie o ruchu Ziemi i o tym, że zmieniające się pozycje Słońca na niebie są konsekwencją astronomicznej geometrii, a nie przypadku. Zjawisko to często wykorzystują nauczyciele i popularyzatorzy nauki, aby w przystępny sposób tłumaczyć młodzieży mechanikę nieba i znaczenie zwrotników. W dobie coraz większego zainteresowania zjawiskami astronomicznymi – od zaćmień po zorze polarne – Zero Shadow Day zyskuje na popularności jako wydarzenie lokalne, które pozwala ludziom doświadczyć niezwykłego efektu kosmicznej geometrii dosłownie na własnym podwórku. To również dowód, że niezwykłe zjawiska przyrodnicze wcale nie muszą być rzadkie czy odległe – wystarczy wiedzieć, kiedy podnieść głowę do góry i spojrzeć na Słońce. Natężenie promieniowania słonecznego różni się w zależności od szerokości geograficznej. Do pomiaru tego parametru używane są pyranometry. Intensywność promieniowania można również codziennie kontrolować w aplikacjach czy stronach z prognozami pogody.